Omgang tijdens de coronasituatie

Mijn ex-partner is verkouden. Kan mijn kind nog wel naar hem/haar toe?

Volgens de algemene adviezen van de Rijksoverheid kan een bezoek niet doorgaan als een of meer van de betrokkenen ziek zijn. Met ziek zijn bedoelen we: hoesten of niezen of keelpijn of benauwdheid of meer dan 38 graden koorts. Onder betrokkenen verstaan we: het kind, een ouder of een andere huisgenoot. Het is op dit moment het verstandigst om het bezoek even uit te stellen totdat jouw ex-partner en andere betrokkenen 24 uur klachtenvrij zijn. Probeer het contact op een andere manier vorm te geven, bijvoorbeeld door middel van videobellen, FaceTimen of ‘raambezoek’.

Kan ik de omgangsregeling stopzetten vanwege de coronasituatie?

De coronasituatie is geen reden om de omgangsregeling stop te zetten. Het is voor kinderen het beste als de afgesproken omgangsafspraken gewoon doorgaan. Als iemand klachten heeft van hoesten, niezen, keelpijn, benauwdheid of koorts boven de 38 graden, kunnen ouders ervoor kiezen om de omgangsregeling op een andere manier vorm te geven. Bijvoorbeeld door middel van videobellen.

Het is begrijpelijk dat kinderen soms stress hebben door de coronasituatie. Er is veel onzekerheid en alles is anders. Het kan zijn dat ze daarom niet naar de andere ouder willen gaan. Bedenk hoe jullie beiden de kinderen het beste gerust kunnen stellen. Bedenk ook hoe de kinderen het contact met jullie beiden kunnen behouden.

Lees de tips om met kinderen te praten over het coronavirus.   

Moet ik me houden aan de omgangsregeling?

Ja, ouders moeten zich houden aan de omgangsregeling. Kinderen van gescheiden ouders hebben immers recht op omgang met beide ouders. Het coronavirus is geen reden om de omgangsregeling te stoppen.  Het is belangrijk om zoveel mogelijk de bestaande afspraken door te laten gaan. Hebben jullie een co-ouderschap, dan kunnen jullie in deze periode wel andere afspraken met elkaar maken. Jullie kunnen bijvoorbeeld het aantal verplaatsingen beperken. Dus liever bijvoorbeeld week op week af dan de kinderen om de paar dagen van thuisbasis te laten wisselen. Dit helpt om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

Als de omgangsregeling is uitgesproken door de rechtbank, dan blijft die van toepassing zoals deze is opgelegd. Ook hier geldt dat er natuurlijk wel rekening gehouden moet worden met de adviezen van de Rijksoverheid en de richtlijnen van het RIVM. Dus stem goed met elkaar af wat de mogelijkheden zijn, als één van jullie hoest, niest of klachten heeft van keelpijn, benauwdheid of koorts boven de 38 graden.

Moet ik me houden aan de begeleide omgangsregeling?

Ja, daar moeten ouders zich aan houden. De gezinsvoogd kan wel aan beide ouders vragen om  de omgangsregeling op een andere manier uit te voeren. In plaats van bezoek kan er bijvoorbeeld contact zijn via videobellen. Om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen is het beter om elkaar niet in levenden lijve te zien. De gezinsvoogd hoeft hiervoor geen toestemming te hebben van de rechtbank.

Als mijn kinderen komen, moeten wij dan 1,5 meter afstand houden?

Het hangt er vanaf hoe vaak jullie elkaar zien. Kinderen die beide ouders met regelmaat zien, worden beschouwd als gezin. Er is dan meestal sprake van co-ouderschap. Gezinnen kunnen fysiek contact met elkaar hebben. Onder fysiek contact verstaan we alle contact in levenden lijve met een persoon die zich op minder dan 1,5 meter afstand bevindt. Hieronder verstaan we het aanraken van een persoon, bijvoorbeeld bij het verzorgen, kalmeren of troosten. Ook het praten met een persoon op minder dan 1,5 meter zien we als fysiek contact. Ook bij fysiek contact is het verstandig om regelmatig de handen te wassen, te hoesten en niezen in je elleboog en papieren zakdoekjes te gebruiken.  

Omgang die minder vaak plaatsvindt heeft meer de vorm van bezoek. Dit is bijvoorbeeld zo als kinderen een ouder eens per 6 weken zien. Dan kun je je bij kinderen ouder dan 12 jaar het beste beperken tot face-to-face contact. Dat betekent elkaar zien in levenden lijve maar wel met een afstand van 1,5 meter. Dat is niet fijn maar probeer er creatief mee om te gaan door bijvoorbeeld samen leuke dingen te doen, zoals een wandeling te maken door de natuur of samen een stukje te fietsen. Met kinderen van 12 jaar of jonger is fysiek contact niet te voorkomen. Ga daar ontspannen mee om.

Je ziet, het is dus maatwerk. Er is niet één antwoord mogelijk. Blijf er samen goed over in gesprek. Overleg zo nodig met anderen.

Waar blijft mijn kind bij een volledige lockdown?

In Nederland hebben we momenteel een ‘intelligente lockdown’. Als we overgaan tot een volledige lockdown moeten we allemaal binnen blijven. De kinderen verblijven tijdens een volledige lockdown bij de ouder waar hun hoofdverblijfplaats is. De angst voor een lockdown is geen reden om de omgang nu al stop te zetten.

Mijn kinderen willen nu geen omgang

Mijn kind is angstig door het coronavirus. Moet het toch naar papa/mama?

Soms zijn kinderen bang en willen ze vanwege het coronavirus niet meer naar papa of mama. Als niemand klachten heeft van hoesten, niezen, keelpijn, benauwdheid of koorts boven de 38 graden, is er geen reden om niet te gaan.  

Het is begrijpelijk dat kinderen soms stress hebben door de coronasituatie. Er is veel onzekerheid en alles is anders. Bedenk hoe jullie beiden de kinderen het beste gerust kunnen stellen. Bedenk ook hoe de kinderen het contact met jullie beiden kunnen behouden.

Lees de tips om met kinderen te praten over het coronavirus.  

Mijn kind durft niet naar de andere ouder die bij opa en oma woont. Wat nu?

Ouderen (boven de 70 jaar) behoren nu tot een kwetsbare groep. Het is aan te raden om het contact met hen zoveel mogelijk te vermijden. Het contact met je kind zal dan bij voorkeur elders plaatsvinden. Dat is niet fijn maar probeer er creatief mee om te gaan. Je kunt samen met je kind bijvoorbeeld een wandeling maken door de natuur of samen een stukje fietsen. Er zijn ook andere creatieve manieren om opa en oma even te zien. Denk aan ‘raambezoek’ zodat jullie elkaar toch even kunnen zien.

Als reizen lastig is

De kinderen kunnen niet meer met de trein naar de andere ouder. Wat nu?

Het reizen met de trein is momenteel niet verstandig, maar het kan wel. Houd je daarbij zorgvuldig aan de maatregelen van het RIVM. Wil je nu niet met de trein reizen, bespreek dan met de andere ouder welke andere  mogelijkheden er zijn. Het is namelijk belangrijk dat het kind wel contact kan hebben met de andere ouder. Is er een andere mogelijkheid om te reizen? Mensen uit één gezinsverband mogen wel samen in een auto. Kan iemand uit het netwerk helpen? Misschien kunnen jullie op een andere rustige plek afspreken die gemakkelijker te bereiken is? Misschien kan de andere ouder wel reizen en samen met de kinderen ergens in de buurt iets leuks gaan doen? Lukt het nu echt even niet, probeer dan een alternatieve manier van contact te vinden.

Mijn ex woont net over de grens in België of Duitsland. Wat nu?

Als je met de kinderen in Nederland woont en zij regelmatig naar de andere ouder in het buitenland gaan, dan gelden er voor beide ouders de regels van het land waar ze wonen. Op dit moment raadt het RIVM Nederlanders af om naar het buitenland te reizen, behalve als dit echt noodzakelijk is. Dan rijst de vraag of het nakomen van de omgangsregeling strikt noodzakelijk is. Contact met beide ouders is voor kinderen belangrijk. Kijk daarom ook nu wat er wel mogelijk is. Ook hier geldt het advies om goed met elkaar te overleggen hoe jullie hiermee om gaan en welke keuze voor jullie kinderen het meest passend is. Als jullie besluiten om niet te reizen, zorg dan voor voldoende contact via bijvoorbeeld videobellen of FaceTimen.

Samengesteld gezin

Hoe kan ik de rust bewaren in een nieuw samengesteld gezin?

Veel kinderen met gescheiden ouders hebben te maken met veranderingen door het nieuwe leven van hun ouders. Ze krijgen vaak nieuwe mensen in hun leven: een nieuwe partner van hun ouder, diens kinderen en familie. Hun gebruiken en opvoedingsstijl, hun manier van denken en doen, dat alles maakt ineens deel uit van hun leven.

Kinderen hebben tijd nodig om te wennen aan de veranderingen na echtscheiding. Door de maatregelen rondom het coronavirus kan het zijn dat ze opeens nog meer met die veranderingen worden geconfronteerd. Door het wegvallen van school zijn ze immers vaker thuis. Dat is vaak niet makkelijk en kan tot extra onrust en conflicten leiden. Probeer als ouder extra begrip voor de kinderen te hebben. Steun hen door regelmatig te vragen wat zij wel en niet fijn vinden en blijf daarover in gesprek. Drijf meningsverschillen over de opvoeding niet op de spits. De kinderen zullen de spanning tussen jullie dan ook voelen.

Hoe moeten we de omgang vormgeven in een samengesteld gezin?

In de meeste gevallen hebben kinderen beide ouders (emotioneel) hard nodig. Het is van belang voor de ontwikkeling van je kind om de omgangsregeling zoveel mogelijk door te laten gaan. In een samengesteld gezin zijn er misschien meerdere kinderen met een omgangsregeling, waardoor er meer contacten zijn. Dit vergroot het risico op besmettingen en een snellere verspreiding van het virus. Aan de andere kant laat internationaal onderzoek zien dat kinderen weinig bijdragen aan de verspreiding van het virus. Ook in Nederland wordt daar nu onderzoek naar gedaan. Kortom, ook hier geldt: er is niet één goed antwoord. Blijf goed in gesprek met elkaar.

Probeer creatief te zijn in een samengesteld gezin door de hoeveelheid contacten te minimaliseren en tegelijkertijd het contact van de kinderen met beide ouders te organiseren. Als je kind, jijzelf en jullie huisgenoten geen klachten hebben, dan kunnen ouder en kind fysiek contact hebben. Zo mogelijk houd je bij de andere huisgenoten anderhalve meter afstand. Bij kinderen van 12 jaar en jonger is dat meestal niet haalbaar. Ga daar ontspannen mee om.

Andere invulling van omgang

Hoe kunnen we het videobellen het beste aanpakken?

Misschien heeft jouw kind normaal gesproken een heel weekend omgang met jou en hebben jullie samen besloten dat dit nu niet door kan gaan door het coronavirus. Dan is het belangrijk om het contact op een andere wijze in te vullen. Videobellen kan natuurlijk niet gedurende het hele weekend, maar misschien wel op meerdere momenten per dag. Contact maken met je kinderen via het beeldscherm of de telefoon kan op verschillende manieren. Probeer zo goed mogelijk aan te sluiten bij de leeftijd en de behoeften van de kinderen.

Voor zeer jonge kinderen (tussen de 0 en 3 jaar) is videobellen best lastig. Het is voor deze leeftijd passender om een paar keer per dag een kort contactmoment hebben, dan dat je een uur achter het scherm zit. Denk dan aan 10 tot 15 minuten. Een boekje voorlezen, een liedje zingen, kiekeboe spelen of samen naar bijvoorbeeld Sesamstraat kijken zijn mogelijkheden. De ouder bij wie het kind op dat moment is kan jou daarbij helpen. Bijvoorbeeld door jouw ‘handen’ te zijn als jij via het beeldscherm jouw kind aan het ‘kietelen’ bent.

Met schoolgaande kinderen is videobellen al wat makkelijker. Naast praten kun je natuurlijk ook samen spelletjes doen, tekenen of misschien zelfs helpen met huiswerk maken?

Het is voor kinderen belangrijk dat beide ouders de kinderen stimuleren en helpen bij het videobellen. Ook is het prettig om vaste afspraken te maken over hoe vaak en hoe lang zij videobellen met hun ouder. Soms is het voor het kind fijn om op een aparte plek contact te hebben met de andere ouder, zonder dat er mensen meeluisteren. Het is belangrijk om hiervoor te zorgen.

Soms is het voor kinderen moeilijk om met de andere ouder te videobellen. Probeer het als ouder met jouw kind voor te bereiden en samen te bedenken wat het kind kan zeggen of doen. Een andere mogelijkheid is om opa of oma te vragen bij het videobellen. Dit kan ook een andere persoon zijn waar zowel het kind als de ouder steun van ervaart.

Lees meer over tools om op afstand te communiceren.

Wat kun je nog meer doen?

Het is ook leuk en gezellig om gewoon met elkaar te bellen. Je kunt ook met elkaar een gesprekje hebben, terwijl je voor het raam staat en elkaar ziet. Maar denk ook aan andere dingen, zoals een kaartje sturen per post? Met een tekening of foto? Of stuur fotootjes, filmpjes van de dagelijkse bezigheden van jullie kind naar de andere ouder. De andere ouder kan deze zo mee beleven en weet dat het goed gaat met jullie kind.

We zijn het niet met elkaar eens

We interpreteren de regels van de Rijksoverheid anders. Wat nu?

Misschien zijn jullie het samen niet eens over de wijze waarop jullie de adviezen van de Rijksoverheid en de RIVM-richtlijnen interpreteren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de ene ouder de kinderen liever thuishoudt, terwijl de andere ouder het wel toestaat dat de kinderen buiten met vriendjes spelen. Hoe kom je daar samen uit? Dat kan lastig zijn. Leg de andere ouder uit waarom je een bepaalde aanpak hanteert. Stel de ander zo nodig gerust. Vertel hoe je zorg draagt voor de veiligheid van de kinderen. Probeer vanuit een flexibele houding naar elkaar te luisteren en in het belang van jouw kinderen te redeneren. Dat betekent dat je samen blijft kijken naar dat wat nu wel kan.

Het is mogelijk dat er toch een verschil van mening blijft bestaan. Probeer die verschillen te accepteren. Kinderen kunnen daar meestal goed mee omgaan. Zo mag het kind bijvoorbeeld bij de ene ouder wel binnen spelletjes spelen met een vriendje of vriendinnetje en mag dat bij de andere ouder niet.

Mijn ex-partner besluit eenzijdig dat omgang niet doorgaat. Wat nu?

De coronacrisis zorgt voor veel stress en onzekerheid. Het is voor kinderen vaak het beste als dagen voorspelbaar zijn en de vaste omgangsafspraken gewoon doorgaan. Is het je duidelijk waarom je ex-partner besloten heeft om de omgang te stoppen? Heeft dit met angst voor het coronavirus te maken? Kun je daarover met elkaar in gesprek? Lukt dit niet, dan is het misschien prettig om een goede vriend of bekende hierbij te betrekken. Komen jullie er ook dan niet samen uit, probeer dan te bedenken wat in dit geval het beste is voor jullie kind. Misschien kun je je dan voor de duur van de maatregelen van de overheid neerleggen bij het opschorten van de omgangsregeling? Misschien merk je dat jouw ongerustheid niet nodig is en dingen eigenlijk wel mogelijk zijn?

Wat als we er niet uitkomen?

Lukt het volgens jou echt niet om met de andere ouder een oplossing te vinden die in het belang van het kind is? Neem dan contact op met het wijkteam of een andere, al betrokken hulpverlener of mediator.   

Rechtzaken

De rechtszitting over onze scheiding is uitgesteld. Hoe moet het nu met de omgang?

Als er een zitting in de rechtbank nodig is voor jullie scheiding, dan loopt dit nu vertraging op. Rechtbanken zijn wegens het coronavirus gesloten, in ieder geval tot 28 april. Totdat jouw zaak behandeld is, blijven de voorlopige afspraken die jullie gemaakt hebben gelden. Het kan ook zijn dat de rechter een voorlopige omgangsregeling heeft bepaald. Die blijft dan gelden totdat de rechtbank jullie echtscheiding heeft behandeld.

Hoe zit het met rechtszaken over uithuisplaatsingen of ondertoezichtstellingen?

Urgente rechtszaken zoals uithuisplaatsingen of ondertoezichtstellingen gaan wél door.

Meer informatie over rechtspraak tijdens de coronasituatie.